Tekst: Joop van Vlerken
Wandverwarming is een van de oudste afgiftesystemen voor verwarming. De Romeinen combineerden wand- en vloerverwarming in het hypocaustum, een verhoogde vloer die van onder werd verwarmd. Door de muren van holle bakstenen te maken, verspreidde de warmte zich ook door de wanden. Wandverwarming is vergelijkbaar met vloerverwarming, met het grote verschil dat het afgiftesysteem niet in de vloer is verwerkt, maar in de muur. Het wordt vaak als aanvulling op vloerverwarming gebruikt, in situaties waar bijvoorbeeld onvoldoende vloeroppervlak beschikbaar is om de ruimte te verwarmen, zoals bijvoorbeeld in badkamers. In veel gevallen is het echter ook mogelijk om wandverwarming of -koeling te gebruiken als primair afgiftesysteem.
Het belang van isolatie
Zowel bij renovatie als nieuwbouw kan wandverwarming worden toegepast. Voor wandverwarming wordt vaak gekozen als de vloer om een belangrijke reden niet opengemaakt kan worden, bijvoorbeeld in monumenten of andere gebouwen of huizen waarin bijzondere vloeren liggen. Isolatie is bij wandverwarming erg belangrijk, omdat de warmte via de muur anders naar het naastgelegen vertrek of naar buiten verdwijnt. Het warmteverlies is bij wandverwarming kleiner dan bij plafondverwarming, maar nog steeds tussen de 10 en 20 procent. Een ander nadeel is dat je niet zomaar meer een schilderij of foto aan de wand kunt hangen. Je zult altijd goed moeten bekijken waar de leidingen lopen. Ook het plaatsen van een kast kan de warmteafgifte van de muur beperken.
Plafondverwarming
Verwarming en koeling vanuit het plafond wordt in de utiliteitsbouw regelmatig toegepast. Vanuit luchtbehandelingskasten wordt dan via het plafond koude of warme lucht in een ruimte geblazen. Deze vorm komt in woningen vrijwel nooit voor, omdat huizen meestal niet beschikken over luchtbehandelingskasten. Maar andere afgiftesystemen voor plafonds worden wel toegepast in woningen. Zo is het mogelijk om een netwerk van buizen in je plafond te leggen, die worden verwerkt in de plafondplaten of worden gemonteerd boven het gips- of systeemplafond. Klimaatbeheersing via het plafond is minder bekend maar werkt volgens hetzelfde principe: een netwerk van buizen in het plafond zorgt voor behaaglijke warmte of koeling. Het heeft als voordeel dat het over de volledige oppervlakte van het plafond kan worden aangebracht.
‘Vrije’ oppervlakte
Het voordeel van plafond- boven vloer- of wandafgifte is dat het echt om een ‘vrije’ oppervlakte gaat en er dus meer afgifte mogelijk is. Op vloeren staan immers meubels of liggen tapijten, en voor wanden staan kasten of hangen schilderijen. Een aanzienlijk nadeel van plafondverwarming is dat warmte opstijgt, waardoor ongeveer 30 procent van de warmte niet in de ruimte eronder terecht komt. Als een plafond niet goed is geïsoleerd kan dit percentage nog verder oplopen. Een belangrijk voordeel van koeling via het plafond is dat mensen het best functioneren met een koel hoofd en warme voeten. Behalve middels een slangensysteem is plafondverwarming ook mogelijk met zogenaamde klimaatplafonds. Hierbij wordt een watersysteem aangebracht in metalen plafondplaten die de ruimte voorzien van verwarming en koeling. Ook dit systeem wordt maar weinig in de woningbouw toegepast.
Bron: Afgifte